FIRIN TİNER / XYLENE (KSİLEN)

  • Cas No: 1330-20-7          
  • EINESC No: 215-535-7 
  • Molekül Ağırlığı: 106,16 g/mol

Teneke

-

Varil

180 Kg

IBC

900 Kg

Dökme

5-25 Ton

Fiziksel Özellikleri

  • Genel Özellikler:  Renksiz sıvı
  • Koku: Keskin, tatlı
  • Yoğunluk: 0.864 g/mL (20 ° C)
  • Kaynama Noktası: 138,5 °C
  • Erime Noktası: -47,4 °C
  • Parlama Noktası: 30 °C
  • Buhar Basıncı:  650-944 Pa (20 ° C)
  • Kırılma İndisi: 1.497 nD (20 ° C)
  • Çözünürlük(suda) : Çözünmez.

Üretimi

Ksilen tıpkı toluen gibi genelde ham petrolden veya kömürden elde edilir.  

Genel Özellikleri

Ksilen veya halk arasında bilinen ismiyle fırın tiner; bir benzen halkasına iki metil grubunun bağlanmasıyla oluşan kimyasallara verilen isimdir. Yukarıda, kimyasal yapılarında da görülebileceği gibi bu metil gruplarının bağlandıkları karbon atomlarına göre farklı isimler alırlar ve farklı özellikler gösterirler.  

Metil grupları yan yana karbonlara bağlandığında (Gösterimde birinci sırada) O-ksilen, araların bir karbon atomu olduğunda (Gösterimde ikinci sırada) M-ksilen, birbirlerine tamamen zıt şekilde bağlandığında ise (Gösterimde son sırada) p-ksilen olarak adlandırılırlar. Özellikle p-ksilen traflatik aside oksitlenebildiği için en değerli ksilen izomeridir. Endüstriyel olarak satılan fırın tiner genelde bu izomerlerin karışımıdır.  Bütün ksilen türleri renksiz sıvıdır ve hepsi aşırı yanıcıdır. 

Kullanım alanları

Ksilen çok yaygın kullanılan endüstriyel bir kimyasaldır. Çok iyi bir çözücü olduğu için mürekkeplerde, yapıştırıcılarda, boyalar ve verniklerde çok yaygın olarak kullanılır. Bazı yüzeyler için temizleyici olarak kullanılabilir ve petrol kuyularında özellikle parafin kaynaklı tıkanmaları engellemek için çok uygundur. Genelde tiner olarak satılan ksilen bir miktar etilbenzen de içerir. 

Ksilenin bir türü olan p-ksilen plastikleştiricilerin üretiminde kullanılan PET gibi ftalatların üretmek için çok uygundur. Bu yüzden market değeri çok yüksektir ve üretilen p-ksilenin neredeyse tamamı bu amaç için kullanılır. Bunun haricinde farklı ksilen izomerleri özel uygulamalar için kullanılabilir. 

Güvenlik Önlemleri ve Zehirlilik Durumu

Ksilen toksisite bakımından toluene benzer. Orta düzeyde akut toksisiteye sahiptir ve mide bulantısı, baş dönmesi, baş ağrısı gibi etkiler oluşturabilir. Daha yüksek konsantrasyonlarda maruz kalınan durumlarda ise bu etkiler güçlenir. Kronik ksilen maruziyetinde sinirlilik, depresyon, uyku bozuklukları gibi merkezi sinir sistemi sorunları ve iç organlarda kalıcı hasarlar oluşabilir. Ayrıca ksilen, cilt ve göz için aşırı tahriş edicidir. Dokudaki yağları çözdüğünden cilde temas ettiğinde yağların arındırıp cildin diğer kimyasallara karşı direncini düşürür. Bu yüzden ksilen ile çalışırken uygun maskeler ve dokuya temasını engelleyecek eldivenler takılmalıdır.   

Ksilen ayrıca aşırı yanıcıdır ve hava ile yanıcı karışımlar oluşturur. Bu yüzden iyi havalandırılmış serin ortamlarda, ağzı sıkıca kapatılmış kaplarda saklanmalı; her türlü alev kaynağından ve yüksek sıcaklıktan uzak tutulmalıdır.